3P37
Cupiditas quæ præ tristitia vel lætitia præque odio vel amore oritur, eo est major quo affectus major est.
De begeerte, die uit de droefheit of blijschap, en uit de haat of liefde spruit, is zo veel te groter, als de hartstocht groter is.
Desire arising through pain or pleasure, hatred or love, is greater in proportion as the emotion is greater.
No explicitly cited ancestors.
Tristitia hominis agendi potentiam (per scholium propositionis 11 hujus) minuit vel cœrcet hoc est (per propositionem 7 hujus) conatum quo homo in suo esse perseverare conatur, minuit vel cœrcet adeoque (per propositionem 5 hujus) huic conatui est contraria et quicquid homo tristitia affectus conatur, est tristitiam amovere. At (per tristitiæ definitionem) quo tristitia major est, eo majori parti hominis agendi potentiæ necesse est opponi; ergo quo major tristitia est, eo majore agendi potentia conabitur homo contra tristitiam amovere hoc est (per scholium propositionis 9 hujus) eo majore cupiditate sive appetitu conabitur tristitiam amovere. Deinde quoniam lætitia (per idem scholium propositionis 11 hujus) hominis agendi potentiam auget vel juvat, facile eadem via demonstratur quod homo lætitia affectus nihil aliud cupit quam eandem conservare idque eo majore cupiditate quo lætitia major erit. Denique quoniam odium et amor sunt ipsi tristitiæ vel lætitiæ affectus, sequitur eodem modo quod conatus, appetitus sive cupiditas quæ præ odio vel amore oritur, major erit pro ratione odii et amoris. Q.E.D.
De droefheit vermindert, of beteugelt des menschen macht van te doen; (volgens het Byvoegsel van d' elfde Voorstelling in dit deel) dat is, (volgens de zevende Voorstelling van dit deel) vermindert of beteugelt de poging, door de welke de mensch poogt in zijn wezen te blijven, en is dieshalven (volgens de vijfde Voorstel- ling van dit deel) strijdig tegen deze poging; en al 't geen, dat de mensch poogt, die met droef heit aangedaan word, is droefheit af te weren. Maar (volgens de Bepaling van de droefheit) hoe de droefheit groter is, hoe zy ook nootzakelijk een groter deel van des menschen macht van te doen tegenstaat. Dieshalven, hoe de droefheit groter is, hoe de mensch ook met groter macht van te doen zal pogen de droefheit te verdrijven: dat is (volgens het Byvoegsel van de negende Voorstelling in dit deel) hy zal met te groter begeerte en lust de droefheit pogen te verdrijven. Wijders, dewijl de blijschap (volgens het zelfde Byvoegsel van d'elfde Voorstelling in dit deel) des menschen macht van te doen vermeerdert, of bevordert, zo kan door de zelfde middel lichtelijk betoogt worden, dat de mensch, met blijschap aangedaan, niets anders begeert, dan de zelfde te behouden, en dit met zo veel te groter begeerte, als de blijschap groter zal wezen. Eindelijk, dewijl de haat en liefde zelven hartstochten van droefheit en blijschap zijn, zo volgt op gelijke wijze dat de poging, lust, of begeerte, die uit oorzaak van de haat, of liefde te voorschijn koomt, groter zal zijn naar de maat van de haat en liefde; 't welk te betogen stond.
Pain diminishes or constrains a man's power of activity (III. xi. note), in other words (III. vii.), diminishes or constrains the effort, wherewith he endeavours to persist in his own being; therefore (III. v.) it is contrary to the said endeavour: thus all the endeavours of a man affected by pain are directed to removing that pain. But (by the definition of pain), in proportion as the pain is greater, so also is it necessarily opposed to a greater part of man's power of activity; therefore the greater the pain, the greater the power of activity employed to remove it; that is, the greater will be the desire or appetite in endeavouring to remove it. Again, since pleasure (III. xi. note) increases or aids a man's power of activity, it may easily be shown in like manner, that a man affected by pleasure has no desire further than to preserve it, and his desire will be in proportion to the magnitude of the pleasure.
Lastly, since hatred and love are themselves emotions of pain and pleasure, it follows in like manner that the endeavour, appetite, or desire, which arises through hatred or love, will be greater in proportion to the hatred or love. Q.E.D.
No explicitly cited descendants.